METODA PRECHTLA

Rozwój psychoruchowy jest charakterystyczny dla poszczególnych okresów życia dziecka, a jego ocena jest od wielu lat przedmiotem badań. Niezwykle ważne są zebranie wywiadu ciążowo-porodowego, dokładne badanie fizykalne pediatryczne i neurologiczne oraz badania obrazowe. Wczesne wykrycie dysfunkcji rozwoju psychomotorycznego wymaga zastosowania odpowiednich metod badawczych dostosowanych do wieku dziecka.   Metodą, która daje możliwość prognozowania przyszłego rozwoju już w warunkach Oddziału Neonatologicznego nawet u wcześniaka z bardzo niską urodzeniową masa ciała, jest metoda oceny ruchów globalnych według Prechtla. Jest ona metodą prostą, nieinwazyjną, obiektywną i bezbolesną. Opiera się na obserwacji dziecka w stanie czuwania, podczas jego spontanicznej aktywności z wykorzystaniem techniki wideo. Opracował ją austriacki neurolog dziecięcy Heinz Prechtl w latach 80.tych  ubiegłego wieku.

Metoda Prechtla opiera się na analizie jakości tzw. globalnych wzorców ruchu (general movements GM’s), które można już zaobserwować u 10.tygodniowych płodów, a utrzymują się do około 20.tygodnia życia dziecka. Wzorce te nie powstają w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne, wyzwalane są automatycznie przez ośrodki generujące znajdujące się w ośrodkowym układzie nerwowym i są jednym z elementów motoryki spontanicznej niemowlęcia. Wśród wcześniaków, dzieci urodzonych o czasie oraz niemowląt do trzeciego miesiąca życia globalne wzorce ruchu są identyczne, ale jednocześnie specyficzne dla wieku.

 

Metoda Prechtla opiera się na analizie jakości tzw. globalnych wzorców ruchu (general movements GM’s), które można już zaobserwować u 10.tygodniowych płodów, a utrzymują się do około 20.tygodnia życia dziecka. Wzorce te nie powstają w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne, wyzwalane są automatycznie przez ośrodki generujące znajdujące się w ośrodkowym układzie nerwowym i są jednym z elementów motoryki spontanicznej niemowlęcia. Wśród wcześniaków, dzieci urodzonych o czasie oraz niemowląt do trzeciego miesiąca życia globalne wzorce ruchu są identyczne, ale jednocześnie specyficzne dla wieku.

Występują dwa podstawowe typy globalnych wzorców ruchowych:

1.ruchy wijące (writhing movements) charakterysteczne dla wcześniaków i niemowląt do ok. 6.tygodnia życia; są to duże obszerne ruchy obejmujące całe ciało trwające od kilku sekund do kilku minut;

2.ruchy drobnookrężne, wiercenia (fidgety movements) występujące od około 6.-9.tygodnia życia dziecka do 15.-20.tygodnia życia; są to ruchy drobne, okrężne, realizujące się w okolicy szyi, tułowia i innych części ciała o małym zakresie, zmiennym przyspieszeniu i kierunku.

Uszkodzenie obu powoduje wystąpienie zaburzeń w jakości obserwowanych wzorców ruchu. Nieprawidłowe wzorce to: ubogi repertuar, synchroniczny skurcz, ruchy chaotyczne oraz nieprawidłowe ruchy drobnookrężne i brak ruchów drobnookrężnych. Metoda ta bardzo wcześnie wychwytuje dzieci, których rozwój może być zagrożony. Może wskazywać na potencjalne ryzyko wystąpienia minimalnych zaburzeń czynności mózgu u dzieci w wieku szkolnym, ale również w przypadku utrzymującego się wzorca synchronicznego skurczu w wieku wicia oraz braku ruchów drobnookrężnych w wieku 8-19. tygodni po porodzie wskazuje na duże prawdopodobieństwo wystąpienia mózgowego porażenia dziecięcego.

Dzięki wczesnemu rozpoznaniu dziecko można poddać odpowiedniej terapii w okresie, gdy jest ona najskuteczniejsza ze względu na ogromną plastyczność dziecięcego układu nerwowego.

Metoda Prechtla jest szczególnie przydatna  u dzieci z grup zwiększonego ryzyka zaburzeń rozwoju już w pierwszych tygodniach życia, niezależnie od ich dojrzałości biologicznej, nawet u wcześniaków ze skrajnie niską urodzeniową masą ciała.

Ocena przeprowadzana jest na podstawie nagrań wideo motoryki spontanicznej dziecka, mogą one trwać od kilku do kilkudziesięciu minut. W tym czasie dziecko powinno być wypoczęte, nie powinno płakać, ale powinno być aktywne. Przed 36.tygodniem wieku postmenstruacyjnego nagrania można dokonać w czasie aktywnego snu. Podczas badania unikamy interwencji ze strony obserwatora, zabawek, kolorowych kocyków, sygnałów dźwiękowych, luster.

Ocena globalnych wzorców ruchu nie zastępuje tradycyjnej oceny neurorozwojowej, a jedynie ją uzupełnia. Nie można również na jej podstawie stworzyć planu terapii dla konkretnego dziecka. Jednak ze względu na jej dużą udokumentowaną wartość prognostyczną jest szczególnie godna polecenia we wczesnej diagnostyce dzieci z grup wysokiego ryzyka zaburzeń rozwoju. Jej zaleta jest również prostota, badanie można wykonać w inkubatorze u bardzo małego wcześniaka i w warunkach domowych, a stawiane wymagania to oprócz kamery (telefonu) spokój, cierpliwość i czas.

DIAGNOSTYKĘ PRZEPROWADZA:

lek.med. Edyta Gregorek – Pełka pediatra,  neonatolog, specjalista rehabilitacji medycznej

Privacy Preference Center